Snob

Snob? Elitair? Of gewoon eigenwijs?

denk na:

“foute muziek” is niet cool, wat ze ook beweren.

Ik word dikwijls scheef bekeken over mijn muzieksmaak, en nog schever over mijn intolerantie voor slechte muziek. Ik ben zelfs snobisme verweten omdat ik bepaalde succesvolle muziekgroepen als waardeloos bestempelde.

Ik snak naar de tijd waar het nog oké was om kritisch te zijn, om iets tot op de bodem te kunnen afkraken omdat het niet beter verdient. Nu mag dat blijkbaar niet meer. Geen oordeel, live and let live. Het resultaat is dat er meer en meer troep op ons afkomt. Whatever sells, right?

Kritisch zijn is dus uit den boze tegenwoordig. Wat met filmrecensenten? Met kunstcritici? Je wordt niet scheef bekeken als je verklaart liefst geen zondagsschilderij op je muur te willen hangen, maar wel een reproductie van een Picasso, een Rothko of een Renoir. Een goede boekrecensie kan soms mooier geschreven zijn dan het boek zelf. Daar kan het nog wel, maar o wee, niet met muziek? Als je iets durft te zeggen over de troep die Nostalgie, Qmusic of Radio2 dagelijks serveren, dan ben je een snob? Of als je zegt: “Queen is een kutgroep die alleen veredelde operettemuziek maakte”?

ABBA

Ik blijf er dus bij, zelfs als dit provocerend klinkt: Abba heeft NOOIT OF TE NIMMER GOEDE MUZIEK GEMAAKT, PUNT AAN DE LIJN. Terwijl Abba miljoenen dollars aanéén rijfde met goedkope deuntjes, belandden talentvolle artiesten, die wel iets te zeggen hadden en die prachtige muziek maakten, in de goot.  Dat ik dat wraakroepend vind? Als dit snob is, ben ik een overtuigde snob.

Waarom kunnen de twee niet naast elkaar? Zou kunnen, niets op tegen, zolang de echte goede artiesten een faire kans krijgen, zelfs als hun “marktwaarde” niet zo goed is. En daar wringt het schoentje: de troep verhindert te vaak de kwaliteit. Artiesten verkopen zich ook te vaak voor het geld. Of eerder, worden gerecupereerd door de “business”. Je hebt dikwijls maar twee keuzes, als beginnend artiest: je gaat mee of je gaat niet.

Clouseau of Rachmaninov?

Er bestaat iets als een “muziekkenner”. Nogal wiedes dat, als je nooit iets anders hebt gehoord dan Willy Sommers, je opeens Clouseau ontdekt en meteen geniaal vindt! Is wel wat anders als je ook The Beatles, Lou Reed, Rachmaninov en Mozart hebt leren kennen. Vooral als je muziek als iets belangrijks beschouw, niet als achtergrond of als een excuus om te kunnen dansen.

Laat los, zeggen ze dan, het is allemaal niet zo belangrijk. Wel, ik weet dat zo niet. Het lijkt mij iets fundamenteels. Het gaat over een maatschappijvisie. Als je succes hebt, heb je geld, fans, is de wereld aan je voeten. Geld is het grote gelijk. Een slimme manager die een K-pop groep in elkaar flanst, de leden van de groep een onmenselijk leven voorschotelt en geld met bakken binnenrijft, daar valt niemand op. Op de radio is er niemand meer die zich afvraagt: is die muziek wel ok? Als het goed klinkt, als het niet stoort, als het dansbaar is, wat wil je meer? Wel ik wil meer, veel meer. Call me a snob.

Ik wil geraakt worden, ik wil uit mijn evenwicht worden gehaald, ik eis, naast gewone vakmanschap, een ziel, oprechtheid, vernieuwing, excellentie. Excusez moi du peu. En als het resultaat ook goed klinkt, waarom niet op de populaire radio’s, als het ook dansbaar is, waarom er niet op loos gaan. Maar niet het omgekeerde: het klinkt goed, het is dansbaar, dus het is oké. Te gemakkelijk. Zo fnuik je creatie, originaliteit, oprechtheid.

Ik wil geraakt worden, ik wil uit mijn evenwicht worden gehaald, ik eis, naast gewone vakmanschap, een ziel, oprechtheid, vernieuwing, excellentie. Excusez moi du peu.

Keuze of waarde

Dit is geen pleidooi voor “mijn eigen muziek”, dit is een pleidooi voor kwaliteit.

Luister, ik heb mijn eigen favoriete muziek, ik besef dat mijn keuzes niet evident zijn. Dit betekent echter niet dat ik al de rest rotzooi vind. Er is een overvloed aan goede muziek die mij minder aanspreekt. Dat is smaak, keuze. Ik ben geen grote fan van the Rolling Stones, of van Bob Dylan. Dit betekent niet dat ik ze niet als waardevol beschouw. Het is zoals kiezen voor Magritte en niet voor Dali: keuze. Of voor Proust en niet voor Camus.

Foute muziek is niet cool, echt niet. Degenen die je dat wel willen doen geloven zijn de mensen die er geld mee verdienen.

Fundamenteel: muziek is kunst. En zoals andere kunstvormen zijn er gradaties. Ik gun iedereen het recht om de zoveelste “nature morte” te schilderen, of, zoals ikzelf, zijn eigen gebrekkige proza te spuien. Maar herken het verschil, daar gaat het om. Men moet niet alles goed vinden, kritisch zijn voor een artiest is zijn kunst waarderen, het is de artiest duwen naar excellentie. Kritisch zijn maakt alles beter.

En ook: het debat hierover voeren maakt alles beter, omdat het iedereen, mijzelf incluis, doet nadenken over zijn eigen keuzes.

Ik zal dus niet zwijgen, sorry.